Selam Bahsi

Selam, Allah Tealâ’nın en güzel isimlerinden olup selamet, barış ve esenlik anlamlarına gelir. Cennetin de isimlerinden biri olması sebebiyle saadeti simgeler. Bu yüzden müslümanlar, karşılaştıkları zaman birbirlerine her türlü hayrı dilemek maksadıyla selamlaşırlar. Selam aynı zamanda hem ibadet hem de müslümanların birbirleri üzerindeki haklarındandır.

İslâm âlimlerinin selam hususunda Kur’an-ı Kerim ve hadis-i şerifler ışığında ortaya koyduğu birçok hüküm ve âdâb vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz. 
 

Selama dair hükümler

Selam vermek sünnet, alınması ise farz-ı kifayedir. Ancak selamı veren, alan kişiden daha faziletli bir mertebededir.

• Topluluk içerisinde tek kişinin selamı alması yeterlidir.  

• Selamı veren kişi selamın alınması hakkından vazgeçse bile, selama karşılık vermesi gerekenlerden bu yükümlülük düşmez. Zira selama icabet, Allah Tealâ’nın hakkıdır. 

• Selamın şartı duyurulmasıdır. Duyulmaması halinde selam yüksek sesle üç defa tekrarlanır. 

• Sağır birinin selamını alan kişinin, selamı hem sesli hem de el ile işaret ederek alması sünnettir. Sesin duyulamayacağı uzaklıktaki birisi yahut arabadaki birisi için de hüküm aynıdır.

• Müslüman bir topluluktan ayrılırken yine selam verilerek çıkılması sünnettir. 

• Taşıtlı kimsenin yürüyene, yürüyenin oturana, azlığın çokluğa, küçüğün büyüğe selam vermesi edeptendir.  

• Çocuklarla selamlaşmak da sünnettir. 

• Aile efradıyla selamlaşmak sünnet olduğu gibi, evin bereketlenmesini sağlar. 

• Açıktan günah işleyen kimselere günahı esnasında selam vermeyi terk etmek sünnettir. Hatta konuşmamak bile caizdir. Ancak nasihat maksadıyla selam verilip konuşulabilir. 

• Erkeklerin nikâh düşen kadınların genç olanlarıyla; kadınların da nikâh düşen genç erkeklerle selamlaşması mekruhtur. Bunlardan birisi selam verirse diğeri selamı sessizce alır. 

• Kur’an-ı Kerim ve hadis-i şerif okuyan, ilmî müzakerede bulunan, abdest alan, ezan okuyan ve kamet getiren kimseye o esnada selam verilmez. Verilse bile bu kişiler selama karşılık vermekle mükellef değildir.

• Selam vermeden söze başlayan kimseye selam verinceye kadar cevap vermemek en doğrusudur. 

• Anlık bir ayrılığın ardından bile selamlaşmak sünnettir.

• Abdest alan kişi, verilen selama abdesti bitince karşılık vermelidir.
 

“Esselâmü aleyküm” lafzına ilave olarak
“ve rahmetullâhi ve berekâtühü” diye
selam verene ya da alana kelimelerin
her biri için on sevap yazılır. 

Selamlaşmanın âdâbı 

Selam “esselâmü aleyküm” veya “selâmün aleyküm” lafızlarıyla verilir. Telaffuzda zorluk çekilmesi durumunda, konuşulan dildeki manası ile de selam verilip alınabilir. “Allah’ın selamı üzerine olsun” gibi. Fakat selamın Arapça aslıyla söylenmesi daha faziletlidir.

• Selamı alan kişi “ve aleykümü’s-selâm” yahut “aleyküm selâm” diyerek alır. Selamı “merhaba” şeklinde almak caiz değildir.

• Selamı alan kişi yalnızca “ve aleyküm” olarak karşılık verdiğinde üzerinden farziyet kalkmaz. 

• Tek kişiye “esselâmü aleyke” şeklinde de selam verilebilir. Fakat yanındaki meleklerin de varlığını hesap ederek “esselamü aleyküm” demesi de sünnettir. 

• Peygamber Efendimiz s.a.v’in bir hadis-i şerifinde geçtiği üzere “esselâmü aleyküm” lafzına ilave olarak “ve rahmetullâhi ve berekâtühü” diye selam verene ya da alana kelimelerin her biri için on sevap yazılır. 

• Müslüman olmayanlara selam vermek caiz değildir. Ancak onların selam vermesi durumunda “ve aleyküm” diyerek karşılık verilebilir. 

• İçerisinde gayrimüslimlerin de bulunduğu bir müslüman topluluğuna selam verirken, yine “esselâmü aleyküm” diyerek müslümanları selamlamaya niyet edilir. 

• Selam gönderen birisinin selamını iletmek ve almak gerekir. Başkasının ilettiği selamı alan kişi “aleyke ve aleyhisselâm” diyerek alır. 

• Kabristanda bulunurken yahut yanından geçerken “esselâmü aleyküm ya ehle’d-diyar” diye selamlamak da sünnettir.