Koyunlar, Çoban ve Sürü Sahibi

13. yüzyıl sûfilerinden Şâzeliyye şeyhi İbn Ataullah el-İskenderî k.s. hazretleri Tâcü’l-Arûs: Hikmet Tacı adlı meşhur eserinde kalbi temizlemek hususunda şöyle demiştir:

Suyu temizlemek istediğinde, kirliliğe sebep olan şeylerin ona ulaşmasını engellersin. Vücudun organları da kalbe akan su kanalları gibidir. O halde organların vasıtasıyla kalbine gıybet, söz taşıma, kötü söz söyleme ve harama bakma gibi kirli suları akıtmaktan sakın! Çünkü kalbi perdeleyen şeyler kalpten çıkan değil, kalbe yerleşen şeylerdir.

Kalbin nurlanması; helalinden yemek, Allah Tealâ’yı zikretmek ve Kur’an-ı Kerim okumanın yanı sıra onu haram ve mekruh bakışlardan korumakla gerçekleşir. O halde bakışlarını sadece ilim ve hikmetini arttırmak için serbest bırak.

Sende baş olma sevdası, makam-mevki isteği gibi şeyler olduğu halde, “Mürşid kalplerimizi cezbedemiyor!” diyorsun. Bunun yerine, “Buna mani olan sebepler benden kaynaklanıyor.” de. Eğer sen şeyhin meclisinde kalbini ilk günden uyanık tutup hazır olsaydın, ikinci bir mecliste bulunmaya bile ihtiyaç duymayabilirdin. Şeyhin meclisine tekrar tekrar gitmeye ihtiyaç duymanın sebebi, kalbindeki pasın iyice yerleşmiş olmasıdır. Cenab-ı Mevlâ’ya yönelerek şeyhin meclisine tekrar tekrar gitmekle paslar silinir, kalbin arınır.

Başkalarına faydası dokunmayan kişileri terk et. Yaratılmışlardan ümidini kes ve ihtiyaçlarını sadece mülkün asıl sahibi olan Allah Tealâ’dan iste. Sana nasıl muamele ettiğine, doğduğun günden beri sana nasıl davrandığına bir bak! O sana cömert davrandı, ihsanlarda bulundu. Bir de senin O’na karşı tutumuna bak! O’na isyan etmekten, O’ndan uzaklaşmaktan başka bir şey yapmıyorsun!

Yaratılmışlara meylin ne çok! Allah Tealâ’ya meylin ise ne kadar az! Azaların senin koyunların, sen onların çobanı, Allah Tealâ ise onların sahibidir. Eğer onları otu bol meralarda otlatırsan, sahibinin memnuniyetini kazanırsın.

Ama kötü ve sağlıksız meralarda otlatırsan, bundan dolayı onlar zayıf düşerse, sonra da kurtlar gelip parçalarsa, o vakit sahibinin vereceği cezayı hak etmiş olursun. İsterse seni cezalandırır, isterse affeder. Seni ya cennetle mükâfatlandırır ya da cehennemle cezalandırır. Eğer sen azalarını Allah’ın razı olacağı şeylere yönlendirirsen cennet yolunda, değilse cehennem yolunda çalışmış olursun.

Bu söylenen sözler, hikmet terazisidir. Gözle görülen şeyleri terazi ile tarttığın gibi, bu hikmetli sözlerle de aklını tart!